Het is feest: 'Stille nacht, heilige nacht' bestaat 200 jaar!

De feestelijkheden rond dit grote jubileum gaan in de periode voor de kerst van 2017 van start.

Joseph Mohr en Franz Xaver Gruber brachten op 24 december 1818 in Oberndorf bij Salzburg het lied 'Stille nacht, heilige nacht' voor het eerst ten gehore. Joseph Mohr - een jonge kapelaan uit Salzburg - schreef het gedicht en de melodie werd gecomponeerd door leraar en organist Gruber uit Oberösterreich. Tweehonderd jaar later wordt dit lied over de hele wereld gezongen door ongeveer twee miljard mensen in meer dan 300 talen en dialecten. 'Stille nacht, heilige nacht' behoort tot het UNESCO-wereldcultuurerfgoed en is een wereldvredeslied, internationaal cultuurbezit en muzikaal erfgoed. Het grote jubileum wordt gevierd in de 13 'Stille nacht' plaatsen in het SalzburgerLand, in Tirol en in Oberösterreich: met heropeningen van musea, speciale tentoonstellingen in Salzburg en Linz, een nieuw toneelstuk en tal van evenementen. Bezoekers uit de hele wereld kunnen rekenen op een absoluut echte vakantiebeleving in het spoor van 'Stille nacht, heilige nacht'.

In november 2017 is de nieuwe 'Stille nacht, heilige nacht' jubileum-website www.stillenacht.com online gegaan. Het is het eerste officieel zichtbare teken dat de start vormt van de feestelijkheden rond 's werelds beroemdste kerstlied. De 13 'Stille nacht' plaatsen bevinden zich in de deelstaten Salzburg, Tirol en Oberösterreich. Het jubileum is een gezamenlijk project bedoeld voor bezoekers van over de hele wereld. Weinig mensen weten dat het kerstlied oorspronkelijk uit het SalzburgerLand komt, dat Franz Xaver Gruber in Oberösterreich opgroeide en dat het lied zich via Tirol verder verspreidde. Er doen tegenwoordig nog veel verhalen over het lied de ronde. Bijvoorbeeld dat het door Michael Haydn gecomponeerd zou zijn of dat het van oorsprong een Amerikaans volksliedje was.

Ontstaan en verspreiding van het lied

De in Salzburg geboren Joseph Mohr schreef als jonge kapelaan in Mariapfarr in de Salzburger Lungau al in 1816 het indrukwekkende gedicht 'Stille nacht, heilige nacht'. Twee jaar later maakte hij in Oberndorf bij Salzburg kennis met leraar Franz Xaver Gruber. Joseph vroeg hem voor dit gedicht een melodie te componeren. Het lied werd door Joseph en Franz voor het eerst gezongen in de Sint-Nicolaaskerk in Oberndorf.

Enkele jaren daarna kwam het lied via orgelbouwer Karl Mauracher uit het Zillertal terecht in Tirol, waar vanaf 1830 een 'zangersgilde' ontstond. Zeer muzikale boerenfamilies trokken als kooplieden door Europa en vertoonden onderweg hun zangkunsten. Vooral de familie Rainer en de familie Strasser uit het Zillertal gaven het lied internationale bekendheid: van Europa, Amerika tot aan Rusland. De verdere verspreiding vond plaats via missionarissen.

'Stille nacht, heilige nacht' werd een boodschap van vrede, die zich als een lopend vuurtje over de hele wereld verspreidde. Tegenwoordig kent vrijwel iedereen deze stemmige melodie.

Een zintuiglijke beleving van het lied in de 13 'Stille nacht' plaatsen

In veel van de 13 'Stille nacht' plaatsen wordt het lied al heel lang herdacht met musea, tentoonstellingen of gedenktekens en kapellen: voor het grote jubileum worden deze inspanningen nog verder geïntensiveerd om het lied nog beter te beleven.

Een reis in het spoor van 'Stille nacht, heilige nacht' belooft veel interessants over de historische achtergronden, kerkgeschiedenis, muziek en kunstgeschiedenis, architectuur en regionale bijzonderheden. Een speciale beleving voor iedereen die het lied kent en mooi vindt.

Een overzicht van de 7 'Stille nacht' plaatsen in het SalzburgerLand:

Salzburg: geboorteplaats van Joseph Mohr / 'Stille Nacht' stadsrondleidingen met gids
Arnsdorf: woonplaats van Franz Xaver Gruber / 'Stille nacht' museum, bedevaartskerk
Oberndorf: plaats waar het lied voor het eerst te horen was / 'Stille nacht' museum, herdenkingskapel in de 'Stille nacht' wijk
Hallein: laatste woonplaats en graf van F. X. Gruber / 'Stille nacht' museum (momenteel vanwege renovatie gesloten), zingen bij het graf van Gruber
Mariapfarr: eerste plaats waar J. Mohr werkte / 'Stille nacht' museum, bedevaartskerk
Hintersee: eerste zelfstandig beheerde parochie van J. Mohr / 'Stille nacht' museum, kapel, route
Wagrain: laatste plek waar J. Mohr werkzaam was, graf van J. Mohr, nieuw 'Stille nacht' museum, themaroute

Een overzicht van de 3 'Stille nacht' plaatsen in Oberösterreich:

Hochburg-Ach: geboorteplaats van F. X. Gruber / museum, de 'Franz-Xaver-Gruber-vredesroute', historiespel in het derde weekend van de advent
Ried im Innkreis: plaats waar F. X. Gruber zijn opleiding genoot / originele 'Stille nacht' kribbe in museum 'Innviertler Volkskundehaus'
Steyr: de oudste bestaande gedrukte tekst / replica van de gedrukte tekst van het lied in het 'Weihnachtsmuseum' (vanaf 2018)

Een overzicht van de 3 'Stille nacht' plaatsen in Tirol:

Fügen: het thuis van Karl Mauracher en de familie Rainer / streekmuseum, gedenktekens
Hippach: het thuis van de familie Strasser / streekmuseum in het 'Strasser-Häusl' en 'Stille nacht' route
Regio Achensee: geboortestreek van zanger Ludwig Rainer / tentoonstelling, kapel, graf

De hoogtepunten in het jubileumjaar 2018

In totaal negen 'Stille nacht' plaatsen en -musea – waaronder ook het Salzburg Museum – presenteren van 29 september 2018 tot 2 februari 2019 de decentrale tentoonstelling 'Stille Nacht 200'. In de musea in Salzburg, Arnsdorf, Oberndorf, Hallein, Wagrain en Mariapfarr kun je kennismaken met heel veel verschillende facetten van het lied en de makers ervan, in Hintersee is een nieuwe themaroute aan het lied gewijd. Buiten de deelstaat Salzburg zijn ook Hochburg-Ach (Oberösterreich) en Fügen (Tirol) bij de tentoonstelling betrokken.
Op 24 november 2018 vindt in de Felsenreitschule de première plaats van de nieuwe toneelopvoering onder de voorlopige titel 'Silent Night Story'. De productie heeft alles in zich om in Salzburg een 'Broadway' gevoel te krijgen. De Amerikaanse filmcomponist en Emmy Award winnaar John Debney ('Ice Age', 'Sin City', 'The Jungle Book') componeert de muziek. Het script is van auteur, regisseur en musicus Hannah Friedman. De regie is in handen van Andreas Gergen, bekend van de succesvolle productie 'The Sound of Music'.
De speciale tentoonstelling 'Weihnachtliches Singen' van 1 december 2018 tot 2 februari 2019 in Schlossmuseum Linz is gewijd aan de jubilea 200 jaar 'Stille nacht, heilige nacht' en 135 jaar 'Es wird scho glei dumper' (een Oostenrijks kerstliedje). Naast de geschiedenis van de kerstliedjescultuur in Oberösterreich wordt in deze speciale expositie de samenhang tussen Oberösterreich en deze twee international populaire liederen duidelijk.

Een reis in het spoor van het lied

Het SalzburgerLand, Oberösterreich en Tirol vormen een paradijs voor iedereen die van kerst en wintersport houdt. De romantische kerstmarkten - die meestal in het laatste weekend van november van start gaan - en de evenementen rond het jubileum van 'Stille nacht, heilige nacht', vullen elkaar prima aan. En dat geldt ook voor veel activiteiten zoals skiën, natuurbelevingen of bezoekjes aan de thermen.

Route-ideeën voor individuele tochten door de 'Stille nacht' plaatsen, arrangementen en meer informatie zijn te vinden op:

www.stillenacht.com

Download hier de perstekst

----------------------------------------------------------------------------------------

Meer informatie, noot voor de redactie:

SalzburgerLand Tourismus GmbH
Michaela Obernosterer, m.obernosterer@salzburgerland.com
Wiener Bundesstraße 23, A-5300 Hallwang
T +43 662 6688-77

Oberösterreich Tourismus GmbH
Sabine Günterseder, sabine.guenterseder@oberoesterreich.at
Freistädter Straße 119, A-4041 Linz
T +43 732 7277-552, Mobil +43 664 32 68 911

Tirol Werbung GmbH
Mag. Manuela Mörtenbäck, manuela.moertenbaeck@tirolwerbung.at
Maria-Theresien-Straße 55, A-6020 Innsbruck
T +43 512 5320-656

Tourismus Salzburg GmbH
Mag. Martina C. Trummer, trummer@salzburg.info
Auerspergstrasse 6, A-5020 Salzburg
T + 43 662 88 987-605