Dzięki wyróżnieniu UNESCO starówka znajduje się pod szczególną ochroną. Dla turystów oznacza to, iż Salzburg z jednej strony dba o dopasowanie się do najnowszych trendów, z drugiej zaś troszczy się w szczególny sposób o zachowanie swojego pierwotnego charakteru. Wyjątkową atmosferę nadają miastu także otaczająca je przyroda, jego sięgająca średniowiecza historia, ale również niezliczona liczba imponujących budynków kościelnych i państwowych, przedstawiających różne style i pochodzących z różnych epok.

Kulturalne dziedzictwo Salzburga to wynik intensywnej wymiany prowadzonej między Europą Północną i Południową. W szczególności jest to jednak efekt pracy zapraszanych tu włoskich architektów i artystów. Obok niepodważalnego architektonicznego uroku miasta, Salzburg wyróżniony został przez UNESCO również jako stolica muzyki i kultury. Wolfgang Amadeusz Mozart i zapoczątkowana przez niego tradycja muzyczna oraz reżyser teatralny Max Reihardt, który zainicjował Festiwal Salzburski, to niewątpliwie najlepsze dowody na słuszność tego wyróżnienia.

 

Kulinarne dziedzictwo Salzburga

Na wysoką wartość estetyczną starówki wpłynęły w ostatnich latach niektóre architektoniczne nowinki. Na ulicy Getreidegasse usunięto asfalt, „perłę Starego Miasta” pokryto natomiast granitowymi płytami. Szczególnie przyjazna dzieciom stała się strefa dla pieszych w pobliżu Linzergasse. Fontanny, ciągi wodne, strumienie i śródziemnomorska atmosfera nadały tej części miasta zupełnie nowe oblicze. Także w roku jubileuszu dojdzie do kilku upiększających ulice modernizacji. 

 

Światowe Dziedzictwo Kulturowe UNESCO

Ideą Światowego Dziedzictwa jest ukazanie światu wyjątkowych miast z ich historycznym kontekstem i ich chronienie. Wszystkie miejsca na liście posiadają uniwersalną i niezwykłą wartość, a także – poza niewątpliwym honorem odznaczenia – szereg obowiązków. Każde z nich musi być objęte opieką państwa i odpowiednio zarządzane, aby przetrwać nienaruszone dla następnych pokoleń. Austria na liście UNESCO reprezentowana jest przez aż 9 miast.

 

Dlaczego Salzburg?

Przyznanie wyróżnienia historycznemu centrum Salzburga opierało się na 3 z 10 kryteriów UNESCO. Rola arcybiskupów w rozwoju miasta spełnia wymóg nr 2, architektura starówki z wyjątkowymi budowlami wymóg nr 4, a znaczenie muzyki, w tym przede wszystkim Mozarta, wymóg nr 6.

Umieszczenie na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO miało miejsce w 1996 roku. Ratyfikacja została przeprowadzona rok później. Wyróżniony obszar obejmuje łącznie powierzchnię 236 hektarów i prawie 1000 obiektów. Strefa buforowa z 467 ha służy jako pas bezpieczeństwa w odniesieniu do osi widokowych, punktów orientacyjnych i aktualnej zabudowy.

Podstawą zachowania kulturowego i architektonicznego dziedzictwa, a w związku z tym miejsca na liście Światowego Dziedzictwa są ustawy i deklaracje, w tym ustawa o utrzymaniu starego miasta z 1967 roku, która dzieli Salzburg na dwie strefy chronione (do strefy I należy Stare Miasto, strefa II obejmuje natomiast obszary z zabudowaniami z czasów założenia miasta). Celem nadrzędnym ustawy jest zachowanie i chronienie dawnej sztuki budowania miast. Było to pierwsze tego typu prawo w całej Austrii. Innym dokumentem mającym gwarantować nienaruszalność salzburskiego dziedzictwa jest „Deklaracja o Zielonym Landzie” z 1985 roku, chroniąca brzegi rzeki Salzach oraz aleje i instalacje wodne jako istotne tereny zielone.  

 

Niematerialne Dziedzictwo Kultury UNESCO

Od września 2016 roku lista Niematerialnego Dziedzictwa Kultury UNESCO bogatsza jest o kolejną atrakcję Salzburga. Działalność Salzburskiego Teatru Marionetek została wyróżniona jako „najwyżej rozwinięta” forma teatru lalek i figur. Salzburski Teatr Marionetek poświęca się tej formie aktywności od 1913 roku. „Poza wartościami artystycznymi niezbędne jest również przekazywanie umiejętności rękodzielniczych, pozwalających szyć, dekorować, malować marionetki, a także nimi poruszać” – tak UNESCO uzasadnia swoje wyróżnienie. Salzburski Teatr jako jedyny na świecie poświęca także swoje przedstawienia tematyce operowej.

Na liście UNESCO znajduje się 96 austriackich wyróżnień. W Kraju Salzburskim dotyczy to 25 zwyczajów i tradycji, m.in. rytmicznego strzelania batem (Aperschnalzen) w Rupertwinkel, Salzburskiego Festynu „Schützenwesen” czy też kolędy „Cicha noc”.